Een optreden van Ayreon betekent meer dan gewoon een concert: het is een weekend vol feest. Tilburg verandert compleet in een Ayreon-vesting en er is een heuse invasie van fans uit maar liefst 64 landen. De stadscamping is geheel gereserveerd voor die fans, er zijn winkels die aan een Ayreon-tour doen, een pop-up store die zelfs eigen Ayreon-bier verkoopt, de bioscoop die de vorige show van de band vertoont en overal waar je kijkt is het leger aan fans met de zwarte bandshirts duidelijk aanwezig. Het geeft een gezellige sfeer en dat allemaal dankzij Arjen Lucassen, de man achter het Ayreon project. Voor diegenen die er niet mee bekend zijn moet het wel een rare aanblik zijn geweest het hele weekend lang. Er worden in totaal vijf shows (drie avonden en twee matineevoorstellingen) gegeven en er is zelfs een generale repetitie waar de echte diehards bij kunnen zijn. Voor ons staat de zaterdagavond op het programma.
De zaal is nog niet open en toch staat er alweer een rij van enkele honderden meters te wachten om naar binnen te mogen. Zoals inmiddels wel gebruikelijk eerst de VIPs en daarna de overige fans. De zaal is al snel vol en men staat vol bewondering te kijken naar het doek voor het podium met daarop een projectie met nulletjes en eentjes, uiteraard geheel in teken van de 01011001 - Beneath the Waves show. Het dubbelalbum uit 2008 zal in zijn geheel worden gespeeld en vele fans zitten daar al een jaar op te wachten.
Om half negen knalt het doek naar beneden en komen stuk voor stuk de mannen die deze avond de instrumenten ten handen zullen nemen het podium op. De schermen tonen hun namen en zodra ze er alle acht staan draaien ze zich om en tonen ze de Y in het binair, ofwel 01011001. De lineup van instrumentalisten heeft voor de metal liefhebbers bekende namen: Joost van den Broek op de toetsen, Marcel Coenen en Timo Somers op gitaar, de energievolle Johan van Stratum op de basgitaar en met uiteraard Ed Warby op drums. Het ensemble wordt gevormd door Ben Mathot (viool), Juriaan Westerveld (cello) en Jeroen Goosens (fluit/dwarsfluit).
Het podium is modern ingericht met een soort steigeropstelling met totaal zes vakken. De videowalls staan in vijf delen achter en naast de steigers en overal hangen en staan lichten en lasers. Dat gecombineerd met pyro, CO2 uit allerlei hoeken en gaten en het nodige vuurwerk maakt het tot een knallend geheel. Dat alles wordt nog eens versterkt door het speciaal voor deze show gerealiseerde surround sound. Bij Ayreon gaat het per slot van rekening om de totale beleving, die wederom erg gelikt is.
Al bij het eerste nummer wordt de setup duidelijk. De zangers en zangeressen (18 in totaal!) komen en gaan op het podium vanuit alle kanten. Soms voor slechts een paar zinnen, soms voor een heel duet of lange solo. Het is genieten en vaak kom je ogen te kort omdat er echt veel te zien is. De techniek laat soms de band even in de steek als een microfoon niet op tijd is ingeschakeld, maar doordat de fans toch elke woord meezingen is dat nooit echt storend. Het is bijna onmogelijk om alle artiesten te noemen, dus in ons fotoverslag staan alle namen genoemd onder de foto.
Ten opzichte van het album valt op dat er een paar wijzigingen zijn in de lineup van de zangers, en dat Arjen en zijn mensen soms hebben gekozen om de artiesten wat anders te laten doen dan op het album. Dit houdt het extra dynamisch en maakt het spannend om te zien wat er gaat gebeuren in de show.
Het leuke van alle moderne technieken is dat bij ‘Web of Lies’ Simone Simons een duet doet met Phideaux Xavier die op het scherm wordt vertoond. Hij is er niet lijfelijk bij, maar zo dus toch wel aanwezig. Een speciale opname laat Xavier in het groot zien en soms lijkt het zelfs alsof hij en Simons echt interactie hebben. De interactie tussen alle zangers en instrumentalisten is er sowieso enorm, waardoor extra goed opvalt hoe zeer men op elkaar is ingespeeld en hoe leuk de sfeer moet zijn voor de artiesten in zo’n Ayreon weekend. Het scherm komt ook mooi tot zijn recht als uitblinker Michael Mills zijn adlib one-zero-one-zero lijnen inzet. Mills zelf staat op het podium en op de schermen is hij ook te bewonderen uit een speciale opname. Hij geeft hiermee een zesmans duet vol met enen en nullen.
Is dan alles van deze avond zonder kritiek? Wat ons betreft niet helemaal. Waar bij voorgaande shows Arjen Lucassen toch wat prominenter aanwezig was, blijft het deze avond bij (slechts) drie nummers en alleen met stem. Op zich een gemiste kans, maar wellicht wel een logisch gevolg van zijn angst om in de spotlight te staan. Toch neemt hij nadat de laatste tonen van 01011001 zijn geweest de tijd voor een speech en omschrijft hij deze avond perfect met: “More is more”. Samen met zijn rechterhand Joost van den Broek heeft hij lovende woorden voor de crew (meer dan terecht) en iedereen op het podium. De avond is gelukkig nog niet ten einde, want Ayreon heeft nog een toetje.
Als eerste toegift spelen ze een nummer van het ‘Transitus’ album. Dit is nog niet eerder live opgevoerd. Jan Willem Ketelaers stapt van de achtergrondzang weg en zet een mooi duet samen met Simone Simons neer. Zou dit het volgende album worden dat Ayreon volledig live gaat doen? Wie weet… Wat wel een feit is, is dat bij het laatste nummer van deze avond, ‘The Day That the World Breaks Down’ het dak eraf gaat. Een nummer waarvan Arjen zei dat hij het nooit live zou doen - en dat klopt - want Arjen ontbreekt op het podium. Het super technische nummer komt schitterend uit de verf en heeft live nog meer kracht dan dat het op het album al heeft.
De band komt nog één keer volledig bij elkaar op het podium. Het is maar goed dat 013 zo’n groot podium heeft, want met alle 26 artiesten valt het pas op wat een spektakel dit was. Arjen en de mensen om hem heen hebben het weer geflikt. Het dak ging er af en iedereen is overdonderd door deze avond vol topklasse prog-metal. Hopelijk krijgt dit een vervolg, want wij weten zeker dat de tickets weer in no time uitverkocht zullen zijn.
© Daniël Nijveldt
